Við munum verja lýðveldið Ísland“ – en fyrir hvern?

Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra flutti hátíðlega yfirlýsingu á Alþingi þar sem hún sagði:

„Ég lýsi því yfir fyrir hönd meirihlutans að við munum verja lýðveldið Ísland, við munum verja stjórnarskrána og heiður Alþingis.“

Það hljómar fallega – en við skulum hætta að láta blekkjast af svona orðum þegar verkin segja annað.

Verja lýðveldið – með því að framselja völd?

Hvernig ætlar ríkisstjórnin að „verja stjórnarskrána“ á sama tíma og hún er hlynnt því að Ísland aðlagi sig enn frekar að Evrópusambandinu og alþjóðlegum reglum sem takmarka tjáningarfrelsi?

Við skulum tala um Bókun 35 – viðbót við Mannréttindasáttmála Evrópu sem á að berjast gegn hatursorðræðu. Í framkvæmd getur hún auðveldlega orðið verkfæri til að þagga niður pólitískar skoðanir. Í löndum Evrópu hafa menn þegar verið ákærðir fyrir skoðanir, brandara eða pólitíska gagnrýni.

Er það „lýðræði“? Er það „að verja stjórnarskrána“?

Tjáningarfrelsi ekki lengur sjálfsagt

Sama ríkisstjórn sem þykist verja heiður Alþingis er hlynnt Digital Services Act Evrópusambandsins – kerfi sem beinlínis krefst ritskoðunar á netinu og refsar þeim sem leyfa „óviðeigandi“ umræður. Þau kalla það „öryggi“ en það er í raun pólitísk stýring umræðu.

Það sem var einu sinni grundvallarréttindi – að segja hug sinn frjálst – er orðið varasamt ef það móðgar „rétta“ hópa eða öfluga hagsmuni.

Alþingi eða útsölustaður?

Þegar Kristrún talar um að verja Alþingi ætti hún að byrja á því að spyrja sig: Hver á að ráða Íslandi? Alþingi eða embættismenn í Brussel og Strassborg?

• Þegar Alþingi samþykkir að laga íslensk lög að erlendum regluverkum sem takmarka tjáningarfrelsi, þá er það ekki að „verja lýðveldið“ heldur aflétta því sjálfstæði sem við fengum 1944.
• Þegar ríkisstjórn boðar aðildarviðræður eða aukið samstarf við ESB án þjóðaratkvæðagreiðslu, er það ekki að „virða lýðræðið“ heldur sniðganga þjóðina.

Falleg orð, en hvað með verkin?

Það er ekki nóg að veifa íslenska fánanum á Austurvelli og lofa að „verja stjórnarskrána“.

Þau sem stjórna þurfa að svara:

• Eruð þið reiðubúin að standa gegn því að Ísland taki upp löggjöf sem getur verið notuð til að þagga niður óþægilegar skoðanir?
• Viljið þið halda fullveldi Alþingis yfir íslenskum lögum?
• Ætlið þið að virða þjóðina og leyfa henni að kjósa um svona stór mál?

Það væri sannur heiður Alþingis – og það væri að verja lýðveldið Ísland í alvöru.

Að lokum

Ég hef fulla trú á að Íslendingar skilji þessa mótsögn. Það þarf að segja hlutina hreint út: Það er ekki lýðræði að framselja valdið en halda áfram að predika um fullveldi.

Þangað til pólitíkusar hætta að þjóna Brussel á undan Reykjavík og erlendum alþjóðastofnunum á undan íslensku fólki – þá eru svona yfirlýsingar bara orðin tóm.

„Við munum verja lýðveldið Ísland“

Fjögur svör stjórnmálamanna til að slá ryki í augu fólks

Það er sama hvað við ræðum í stjórnmálum, alltaf virðist umræðan enda á sömu fjórum setningunum. Þetta eru eins konar sjálfvirkt stoppmerki sem loka á gagnrýna umræðu og gera ráð fyrir að enginn spyrji erfiða spurninga:

1. Þetta er Trump að kenna.

Hvaða vanda sem Evrópa glímir við má alltaf skella skuldinni á Trump. Þægileg leið til að kenna öðrum um – helst einhverjum fjarlægum Bandaríkjamanni sem hefur ekkert vald yfir Evrópu. Með þessu þarf enginn að ræða eigin stefnu, mistök eða spillingu.

2. Pútín ætlar að sigra Evrópu.

Hver sá sem gagnrýnir Evrópusambandið er sakaður um að vera nytsamt fífl Kreml. Þessi áróður merkir andstæðinga sem hættulega og óábyrga. Allar spurningar um lýðræði, fullveldi eða spillingu innan ESB eru afgreiddar sem „rússnesk áróðurslína“.

3. Fjölmenning er okkar styrkleiki.

Þetta er eins og trúarjátning sem má ekki efast um. Ef þú spyrð um samfélagsleg átök, kostnað, menningarlega samloðun eða glæpatíðni ert þú stimplaður sem vondur eða fáfróður. Engin rök, engin gagnrýnin umræða – bara heilagt orð sem á að loka málinu.

4. Pólitíkusar segja „Rannsóknir segja…“ til að koma í veg fyrir andstöðu

Klassísk lokasetning sem á að loka umræðunni. Ef þú spyrð hvaða rannsóknir, hver borgaði fyrir þær, hverjir unnu þær – þá ert þú ekki vísindalegur og á móti framförum samfélagsins. Þetta er orð sem þjónar því að gera gagnrýni ólögmæta.

---- 

Það er dapurlegt hvað þessi fjögur svör eru orðin sjálfvirk og þægileg afsökun. Þau leysa ekkert, reka fólk frá pólitískri umræðu og grafa undan lýðræðinu.

Ef við viljum vera lýðræðisríki verðum við að hætta þessu og tala hreint út um það sem skiptir máli: lýðræðishalla ESB, spillingu, sjálfstæði ríkja, efnahagslega samkeppnishæfni, öryggismál og samfélagslega samþættingu.

Ef við gerum það ekki, þá erum við ekki sjálfstæð og lýðræðisleg samfélög – heldur bara hópur sem lætur stjórnast af fjórum þreyttum afsökunum.

Loksins stígur uppljóstrari (whistleblower) fram með sannleikann.

Matti Friedman, verðlaunaður rithöfundur og fyrrum fréttaritari og ritstjóri Associated Press í Jerúsalem með áratuga reynslu af Miðausturlöndum, lýsir í nýlegu viðtali hvernig alþjóðlegur fréttaflutningur frá Gaza verður að áróðri Hamas og hvernig þetta er ekki slys heldur kerfi sem fjölmiðlar taka þátt í. (sjá myndband - stutt lýsing frá Matt)

Hann segir hreint út:

„Við þurftum að taka út upplýsingar sem sýndu Hamas bardagamenn dulbúna sem almenna borgara. Það var vegna hótunar frá Hamas. Við sögðum lesendum aldrei frá þessu. Við þögðum.“

En hann fer enn dýpra og útskýrir hvernig allar upplýsingar frá Gaza eru í raun stjórnaðar:„Þeir sem skrifa fréttir frá Gaza eru allt heimamenn og hægt að skipta í þrjá flokka:

1. Þeir sem tengjast Hamas og vilja hjálpa málstaðnum.
2. Þeir sem eru undir beinum hótunum frá Hamas og þora ekki að segja sannleikann.
3. Þeir sem eru beinlínis meðlimir Hamas.

Enginn vestrænn blaðamaður starfar frjálst í Gaza, allir "fréttamenn" þar eru annaðhvort tengdir Hamas, starfa undir hótunum eða eru meðlimir þess. Allar „hlutlausar“ fréttir sem þú lest byggja á upplýsingum frá þessum þremur flokkum.  Tölur um mannfall koma beint frá Hamas, og eru birtar án fyrirvara. Myndir sem sýna óbreytta borgara eru valdar, en myndir af bardagamönnum Hamas eða vopnabúrum þeirra eru útilokaðar frá allri umfjöllun.

Af hverju?

Vegna þess að vesturlenskir fjölmiðlar hafa breyst úr að vera upplýsingagjafar í að verða aktívistar. Þeir spyrja ekki lengur:

„Hvað gerðist?“ heldur: „Hverjum þjónar þetta?“

Afleiðingin?

Við fáum ekki hlutlausan fréttaflutning. Við fáum áróður Hamas, endurbirtan af alþjóðlegum fjölmiðlum. Við sjáum tölur frá Hamas kynntar sem staðreyndir. Ísrael er sífellt stillt upp sem árásaraðila á meðan bardagamenn Hamas hverfa úr myndinni.

Að lokum. Við þurfum að hætta að trúa öllu sem við lesum eða sjáum í myndböndum frá Gaza því öllu er ritstýrt eða sviðsett af Hamas. Mikið af þessu er hannað til að skapa vorkunn eða reiði, til dæmis myndbönd af feðrum með börn í miðri sprengjuárás sem enginn myndi taka upp ef sprengjur dyndu í alvöru. Sjaldan eða aldrei sérðu sjálfa sprenginguna, aðeins áróðurssöguna eftir á. Einnig eru oft sýndar senur af börnum sem sækja mat undir hættu – hver myndi senda barn sitt út í raunverulegar árásir eða hættu? Þetta eru sviðsettar senur og valdbeiting Hamas á upplýsingum sem miðlarar Vesturlanda gleypa hrátt. Við verðum að spyrja okkur spurninga um hver skrifar þetta, hver tekur þetta upp og hverjum þetta þjónar. 

Þreyttur – en á réttu hlutunum.

Ég skil vel að fólk eins og Jasmina sé þreytt á að vera sett undir sama hatt og allt sem fer úrskeiðis. Það er ósanngjarnt að kenna heiðarlegu vinnandi fólki um vanda sem það skapaði ekki.

En ég er líka þreyttur. Þreyttur á því að það sé þaggað niður að ræða raunverulegan mun á innflytjendum og hælisleitendum.

Já við innflytjendum sem koma hingað til að vinna, borga skatta, læra íslensku og verða hluti af samfélaginu eru ekki vandamálið. Þeir eru hluti lausnarinnar og eiga þakkir skilið.

Nei við hælisleitendum sem koma í stórum hópum án stjórnunar, með allt annan menningarlegan bakgrunn, oft án raunverulegra tækifæra eða vilja til að aðlagast – það hefur skapað vandamál sem önnur Evrópulönd eru nú föst í:

• Gettó og félagslegan klofning.
• Aukið öryggisleysi og glæpi.
• Trúarleg átök og höfnun á jafnrétti.
• Vantraust milli hópa og á stjórnvöld.

Þetta er ekki fordómar heldur staðreyndir. Evrópa er að glíma við afleiðingar stefnu opinna landamæra og stjórnlausrar hælisumsókna.

Ég vil að Ísland læri af þeim mistökum áður en það er of seint. Ég vil land sem getur sagt:

• Já við fólki sem vill vinna og verða hluti af okkur.
• Nei við stefnu sem afnemur mörk, gerir engar kröfur um aðlögun og breytir samfélaginu á kostnað þeirra sem búa hér fyrir.

Við verðum að mega ræða þetta heiðarlega. Það er ekki hatur – það er ábyrgð!

Hvernig vinstri og hægri nálgast samfélagið, samskipti og skilaboð

Við tölum oft um vinstri og hægri eins og þetta snúist bara um skatta, útgjöld eða ríkisafskipti. En djúpi munurinn er ekki bara í því hvað þau vilja gera heldur hvernig þau líta á samfélagið sjálft, hvernig þau vilja að við tölum saman og hvaða skilaboð þau leggja áherslu á.

Hvernig þau skilja samfélagið. 

• Vinstri sér samfélagið sem samofinn vef fólks sem ber sameiginlega ábyrgð.
• Markmiðið er að jafna stöðu fólks og draga úr aðgreiningu.
• Sér vald, ójöfnuð og kerfisbundið óréttlæti sem vandamál sem þarf að laga.
• Vill sterkara kerfi, reglur og stuðning sem tryggja að enginn verði skilinn útundan.

Hægri sér samfélagið sem safn einstaklinga og fjölskyldna sem bera ábyrgð á sér sjálfir.

• Leggur áherslu á frelsi og frumkvæði einstaklingsins.
• Vill sem minnst af óþarfa afskiptum frá ríkinu.
• Sér persónulega ábyrgð og sjálfstæði sem lykil að heilbrigðu samfélagi.

Hvernig þau nálgast samskipti og umræðu.

Vinstri notar oft siðferðislega röksemdafærslu: Hvað er rétt.

• Kallar eftir samúð og skilningi.
• Leggur áherslu á sögur af þeim sem þurfa hjálp eða verða fyrir óréttlæti.
• Er viðkvæm fyrir tungumáli sem útilokar eða særir minnihlutahópa.
• Vill að samfélagið endurspegli virðingu og umhyggju í tali og hegðun.

Hægri notar oft raunhæfa eða nytsemislega röksemdafærslu: Hvað virkar.

• Beinir spurningum að ábyrgð og skilvirkni.
• Spyr: „Hver borgar? Er þetta sanngjarnt fyrir alla?“
• Gagnrýnir pólitíska rétthugsun sem tilraun til að stjórna umræðunni.
• Vill opinskáa umræðu, jafnvel þótt hún sé óþægileg.

Hvaða skilaboð þau senda.

Vinstri skilaboðin eru oft:

• Við erum öll saman í þessu.
• Við verðum að hugsa um veikustu hlekkina.
• Við þurfum að breyta kerfinu svo enginn verði skilinn útundan.

Hægri skilaboðin eru oft:

• Þú berð ábyrgð á þínu lífi.
• Við verðum að vernda frelsi og sjálfstæði.
• Við getum ekki reddað öllum með peningum sem við höfum ekki.

Kjarni málsins.

Þetta snýst ekki bara um tvær leiðir til að setja fjárlög eða ákveða skattaprósentu. Þetta eru tvær djúpar og ólíkar hugmyndir um hvernig samfélag á að vera, hvernig við eigum að tala saman, og hver gildi okkar eiga að vera.

Vinstri sér réttlæti í sameiginlegri ábyrgð og jöfnuði, jafnvel þótt það krefjist meira af öllum. Hægri sér réttlæti í frelsi og persónulegri ábyrgð, jafnvel þótt það kosti ójafna útkomu.

Hvort sjónarmiðið er „réttara“? Það ræðst af því hvaða gildi við setjum í forgang. En ef við skiljum þennan mun getum við loksins rætt af alvöru – í stað þess að afskrifa hvort annað sem heimsku eða illsku.

Ef við gerum það byrjar raunveruleg samræða – og þá getum við fundið bestu lausnina fyrir samfélagið.

 

Hvað í ósköpunum gerðist? Af hverju birtist allt í einu jákvæð frétt um Trump á Íslandi?

Við getum líklega verið sammála um að þetta kom svolítið á óvart. Ísland hefur verið nokkurs konar DTS-land (Donald Trump Syndrome): hann birtist í fjölmiðlum helst sem ógn, trúður eða fyrirboði heimsendans.

Svo sér maður á mbl.is fyrirsögnina: „Trump gerði allt rétt“. Ha? Var ritstjórnin sofandi við stýrið í dag eða í jólaskapi um hásumar?

En þegar maður les nánar sér maður að þetta er viðskiptagrein. Markaðurinn metur ekki persónuleika heldur peninga: lægri skatta, hækkandi hlutabréfavísitölur. Fjárfestar eru ekkert að velta sér upp úr upphrópunum eða fyrirsögnum — þeir sjá dollara og segja „já takk“.

Kannski er þetta líka bara klókt trikk til að fá smelli. Það selur að ögra fólki sem er vant að sjá Trump sem holdgerving endaloka lýðræðisins.

Eða — og nú leyfi ég mér alveg villta kenningu — kannski vill einhver minna okkur á að það er til annað sjónarhorn. Bara svona til að hrista upp í umræðunni. En nei, það væri líklega of róttækt.

 

Trump gerði allt rétt

Eru skoðanir þínar raunverulega þínar eigin?

Við höfum öll sterkar eða veikar skoðanir á ýmsum málum – stundum lærðar frá foreldrum, vinum eða samfélaginu, stundum fengnar beint frá fréttamiðlum eða samfélagsmiðlum. Við höldum oft að þessar skoðanir séu okkar eigin, mótaðar af frjálsum vilja. En hvað ef stór hluti þeirra er bara niðurstaða þess sem okkur hefur verið leyft að sjá – og þess sem okkur hefur ekki verið leyft að sjá?

Ég hef orðið sífellt meðvitaðri um þetta. Hver ræður umræðunni? Hver ákveður hvaða sjónarmið eru sýnileg? Það eru hefðbundnir fjölmiðlar sem velja hvað telst „fréttnæmt“ – en líka samfélagsmiðlar sem stjórna því hvað fær athygli með flóknum reikniritum. Þeir ákveða hvað þú sérð – og hvað þú sérð ekki. Þeir ákveða hverjir eru gerðir að fórnarlömbum sem við eigum að vorkenna, og hverjir verða hlægilegir eða þaggaðir niður.

Við fáum oft bara sneið af raunveruleikanum. Sumt er markvisst falið eða litað. Það gerir það auðveldara að móta „réttu“ skoðunina ef fólk sér aldrei hina hliðina á heildstæðan og mannlegan hátt – eða ef andstæð sjónarmið eru aðeins sýnd í afskræmdum, klipptum eða háðslegum búningi.

Ég get nefnt sjálfan mig sem dæmi. Ég var lengi með klassískt „DTS“ – Donald Trump Syndrome, hugtak yfir fólk sem fyrirlítur hann skilyrðislaust. Ég skammaðist næstum fyrir að hlusta á hann. Það byggðist ekki á eigin rannsókn heldur á því sem ég sá í hefðbundnum fjölmiðlum og á samfélagsmiðlum – alltaf klippt, aflagað og gert hlægilegt, eða hann sýndur sem illmenni.

Meginástæðan fyrir því að ég „læknaðist“ af DTS var að ég hafði lengi fylgst með World Economic Forum og áttað mig á hversu ágeng hugmyndafræði þeirra er: alþjóðavæðing, afsal fullveldis til ólýðræðislegra stofnana, opin landamæri, WOKE-hugsun og „sameiginlegar lausnir“ sem hunsa staðbundinn veruleika. Þessi hugmyndafræði er sterk í Demókrataflokknum og vinstri hreyfingum í Evrópu.

Mér fannst skýrt að undir veikri stjórn Bidens hefði heimurinn farið í ranga átt – (og það tóku fleiri en ég eftir því). Ég fór því að fylgjast mjög vel með forsetakosningunum 2024. Ég horfði á ræður og viðtöl við Kamölu Harris, sem talaði mjög í anda WOKE – ef hún náði að gera sig skiljanlega (þeir sem hafa hlustað á hana vita hvað ég á við).

Í þessum undirbúningi sá ég að Trump tók skýra afstöðu gegn WEF og þeirri hugmyndafræði. Þegar ég áttaði mig á þessu ákvað ég að hlusta á hann sjálfan – ekki bara á það sem aðrir sögðu um hann eða hvernig hann var sýndur í fjölmiðlum. Ég horfði á ræður í heild, ekki aðeins klippt brot. Ég horfði, hlustaði á, og las frumheimildir.

Það sem vakti mesta athygli mína var hvernig reikniritið breyttist. Þegar ég byrjaði að skoða þetta efni fékk ég allt í einu aðra sýn: mannlegri hlið á Trump – viðtöl og greiningar sem ég hafði aldrei séð áður. Það sem áður var útilokað af minni tímalínu varð allt í einu sýnilegt. Ég fékk að sjá annan raunveruleika. Þetta var mjög lærdómsríkt.

Ég þarf ekki að vera sammála öllu sem Trump gerir eða segir. Enda er enginn er alltaf sammála sínum stjórnendum, leiðtogum eða jafnvel foreldrum. Það sem skiptir máli er að ég fékk loksins að sjá báðar hliðar málsins.

Þetta var dýrmæt kennslustund um áhrif fjölmiðla og samfélagsmiðla á skoðanir okkar. Þegar ég sá hina hliðina varð mér ljóst hvernig fjölmiðlar búa til mjög neikvæða og ósanngjarna mynd af Trump. 

Að mínu mati ætti þetta að vera eitthvað sem allir hugsa um. Þú þarft ekki að vera sammála mér, Trump eða öðrum. En spurðu sjálfan þig:

• Af hverju trúi ég þessu?
• Hef ég séð andstæð rök?
• Hef ég séð frumheimildir?
• Hef ég reynt að skilja andstæðu hliðina á eigin forsendum?

Við skuldum okkur sjálfum að hugsa sjálfstætt. Að reyna að sjá heildarmyndina. Að leyfa ekki fjölmiðlum, stjórnmálamönnum, fyrirtækjum eða reikniritum að ákveða fyrir okkur hvað við megum sjá og hugsa.

Að mínu mati er það eina leiðin til að eiga skoðanir sem eru í raun okkar eigin.

Þögnin sem seldi sálina

Það er skrýtið hvernig sumt nær aldrei á forsíður. Þegar fólk á Palestínu svæðinu, hvort sem það eru hermenn eða óbreyttir borgarar deyja í sprengjuárás fær það heimsfréttir. Þegar moska brennur í Evrópu er þetta talið sönnun um hatursorðræðu og „íslamófóbíu“.

• En, þegar kristnir eru drepnir tugþúsundum saman í Nígeríu? Þögn.
• Þegar kirkjur eru brenndar í Pakistan, Egyptalandi og Indónesíu? Þögn.
• Þegar vígamenn í Austur-Kongó nauðga kristnum konum og myrða heilu þorpin? Þögn.
• Þegar kristnir hverfa af kortinu í Miðausturlöndum eftir 2000 ára sögu? Þögn.
• Þegar árásir eru gerðar á kirkjur og presta í Frakklandi, Bretlandi, Svíþjóð og Belgíu? Þögn.

Þetta er ekki bara „flókið“. Þetta er viljandi afskiptaleysi.

Evrópa og hræsni menningarinnar

Við hrósum okkur af því að vera frjálslynd, opinská, siðmenntuð. En sama Evrópa sem hatar eigin kristna fortíð sem „nýlenduhyggju“ hefur ekkert við það að athuga að flytja inn hugmyndafræði sem boðar sharia, refsiaðgerðir gegn trúvillingum og kúgun kvenna.

• Við leyfum moskur, fjármagnaðar af öfgahringum í Saudi-Arabíu, sem kenna hatur gegn gyðingum og kristnum — í nafni „fjölmenningar“.
• Við setjum lög um hatursorðræðu — nema ef hatrið beinist gegn kristnum.
• Við fordæmum „íslamófóbíu“ — en látum sem kristnifóbía sé ekki til.

Siðferðislegt hræsni

Vesturlönd sem gráta sárt yfir Gaza en líta undan barnamorðum í Nígeríu, fjöldamorðum á kristnum í Kongó, brenndum kirkjum um allan heim, sprengjuárásum á kristna í Egyptalandi, fólki sem er hálshöggvið í Austur-Kongó og skipulögðum ofsóknum í Mið-Afríkulýðveldinu sýna ekki göfgi heldur grímulausan pólitískan áróður. Á meðan Gaza-stríðið fyllir fyrirsagnir hafa þúsundir kristinna verið myrtir í þessum átökum, án nokkurrar umfjöllunar eða samúðar. Samúðin er vara á markaði, keypt og seld af pólitíkusum og almenningi eftir því hvar hún nýtist best í áróðri og vinsældum.

Þau sýna frelsi, þolinmæði og umburðarlyndi — svo lengi sem þetta beinist ekki að því að verja eiginn menningararf eða kristna trú.

Kristnir sem eru myrtir fyrir trú sína í Afríu eru einfaldlega röng fórnarlömb. Þeir þjóna ekki réttu frásögninni. Þeir eru ónothæfir í áróðurspakka sem snýst um að hneigja sig fyrir íslamskri öfgahugmyndafræði í nafni „fjölmenningar“.

Spurningin sem enginn vill svara

• Af hverju er líf kristinna barna í Nígeríu minna virði en íslam barna á Gaza?
• Af hverju fær brennd kirkja í Pakistan eða Frakklandi ekki sömu fyrirsagnir og skemmd moska í Evrópu?
• Af hverju er rangt að spyrja hvort íslam og öfgahugmyndir þess hafi áhrif, þegar kristnir brenna í eigin þorpum og við opnum faðminn fyrir trúarhópum sem hafna aðlögun hér og í Evrópu?

Kannski vegna þess að svarið myndi sýna að menningarlegt sjálfshatur Evrópu er orðið svo djúpt að það hefur selt sál sína.

Öfund sem þjóðaríþrótt

Það er vinsælt þessa dagana að skamma kapítalisma. Hann er sagður rót alls ills, misréttis, græðgi, ójafnaðar. En mér sýnist stundum að umræðan snúist ekki um kapítalisma í sjálfu sér heldur eitthvað miklu dýpra og persónulegra: öfund.

Við virðum ekki lengur þann sem nær árangri. Við öfundum hann. Við drögum hann niður í stað þess að læra af honum. Það er eins og það hafi orðið þjóðaríþrótt að tortryggja velgengni. Sá sem gengur vel hlýtur að hafa svikið einhvern, platað einhvern, verið „gráðug/ur“.

Í stað þess að segja: „Vel gert. Hvernig gerðirðu þetta? Hvað get ég lært af þér?“ segjum við: „Viðkomandi á ekki skilið meira en ég.“

Ég man þegar það þótti dyggð að gleðjast með öðrum. Þegar það var hvati til eigin umbóta að sjá einhvern ná árangri. Nú virðist algengara að fólk leiti sér afsökunar fyrir eigin aðgerðaleysi með því að rakka niður þá sem standa sig.

Auðvitað á að gagnrýna spillingu og svindl. En við erum farin að setja alla í sama hóp. Við höfum búið til menningu þar sem það er synd að skara fram úr. Þar sem metnaður er talinn ósiðlegur. Þar sem það að leggja meira á sig er ástæða fyrir háði og hatri.

Öfund er ekki gagnrýni á kapítalisma. Hún er eitur innan hans. Hún drepur metnað og ábyrgð. Hún hvetur ekki til umbóta heldur stöðnunar. Hún segir: „Ef ég get það ekki, á enginn að geta það.“

Í kjarna sínum þá gleðst Kapítalismi með öðrum, sem vill læra, sem hvetur til nýsköpunar og vinnu. Þar sem við spyrjum: „Hvernig get ég sjálf/ur bætt mig?“ í stað þess að spyrja: „Hvernig get ég dregið viðkomandi niður?“

Við stöndum frammi fyrir spurningu: Viljum við samfélag sem lyftir fólki upp eða samfélag sem rífur allt niður í sama skurð?

Ég held að við þurfum að endurvekja eina einfalda en sterka reglu sem hefur meira gildi en margir átta sig á:

Að elska náungann eins og sjálfan sig.

Það þýðir ekki bara að sýna góðvild við þá sem eiga minna – heldur líka að gleðjast með þeim sem gengur vel. Læra af þeim. Leyfa þeim að sýna okkur hvað er mögulegt.

Kannski byrjar allt á okkur sjálfum. Að hætta að afsaka eigin aðgerðaleysi með hatri á þeim sem hafa lagt hart að sér. Að spyrja: Hvernig get ég sjálf/ur bætt mig?

Getur verið að fólk finni beiskju eða öfund gagnvart einhverjum bara af því að viðkomandi á meiri pening og hefur náð meiri árangri? 

Þetta er banani – því Hamas segir það

Um lygavélina sem kallar sig „heilbrigðisyfirvöld“ á Gaza

Þegar þú horfir á gult epli, þá veistu að það er epli. En hvað ef „heilbrigðisyfirvöld“ segja þér að það sé banani? Og allir fjölmiðlar, stjórnmálamenn og hjálparsamtök endurtaka það – aftur og aftur – þar til þú ert farinn að efast um eigin dómgreind?

Þetta er ekki spaug. Þetta er aðferð. Þetta er nútímaáróður. (sjá mynd hér)

Hvað er „Gaza Health Ministry“?

Margir telja að þetta sé óháð opinber stofnun, eins og heilbrigðisráðuneyti í lýðræðisríki.
En í raun er Gaza Health Ministry áróðursapparat Hamas, stjórnað af íslömskum öfgasamtökum sem hafa ekki haldið frjálsar kosningar í 18 ár, en þykjast samt tala fyrir hönd almennra borgara.

Þegar þessi „heilbrigðisyfirvöld“ gefa út tölur um mannfall eða saka Ísrael um stríðsglæpi, þá eru þær túlkaðar sem staðreyndir, ekki sem yfirlýsingar stríðsaðila.
Engin gagnrýni. Engin staðfesting. Engin aðgreining milli vígamanna og óbreyttra borgara.

Nafnið gefur lyginni trúverðugleika

„Heilbrigðisráðuneyti“ hljómar eins og hlutlaus, traust ríkisstofnun, en í raun er Gaza Health Ministry áróðursdeild Hamas, stjórnað af vopnuðum öfgasamtökum með pólitískan hag af því að blása upp mannfall og saka Ísrael um fjöldamorð.

Þetta er eins og að taka fréttatilkynningar frá ISIS og birta þær óritskoðaðar á forsíðu New York Times, og kalla það „staðfestar upplýsingar“.

Ef Hamas segir „banani“, þá segir Guardian „banani“. Þá segir RÚV „banani“.
Og ef þú efast, ef þú spyrð, ef þú vilt staðfestingu – þá færðu stimpil:
Þú ert fasisti. Þú styður morð á börnum. Þú styður þjóðarmorð.

Af hverju spyr enginn?

Af hverju eru allar tölur, öll myndbönd og allar frásagnir, einhliða, óstaðfestar og frá stríðandi aðila – samt teknar sem óumdeild sannindi?

Af hverju fá hryðjuverkasamtök með pólitískan áróður óhindraðan aðgang að alþjóðlegu fréttakerfi, meðan lýðræðisríki er stöðugt dregið í efa?

Af hverju birta vestrænir fjölmiðlar óstaðfestar tölur frá Gaza Health Ministry, án nokkurrar gagnrýnnar greiningar, án aðgreiningar á bardagamönnum og óbreyttum borgurum? 

Af hverju fá mannréttindasamtök ekki aðgang að gögnum eða líkum í Gaza, en trúa samt skýrslunum eins og þær séu úr óháðum dómstól?

Og af hverju er það kallað „mannúð“ að trúa Hamas –
en „hatur“, „fasismi“ eða „stuðningur við þjóðarmorð“ að spyrja spurninga?

Að lokum: Þetta er epli

Við skulum vera heiðarleg: Saklaus börn deyja í stríði. Það er hörmulegt. En samúð má aldrei verða afsökun fyrir að gleypa áróður.
Að spyrja spurninga er ekki ómannúð – það er siðferðileg skylda.

• Hamas segir að þetta sé banani.
• Fjölmiðlarnir endurtaka það.
• Stofnanir samþykkja það.
• Þú átt að kyngja því, án þess að spyrja.

En við vitum betur.

Þetta er epli.