Þögn í nafni réttlætis

J.K. Rowling orðaði þetta skýrt: (sjá mynd)

- If you believe free speech is for you but not your political opponents, you are illiberal.
- If no contrary evidence could change your beliefs, you are a fundamentalist.
- If you believe the state should punish those with contrary views, you are a totalitarian.
- If you believe political opponents should be punished with violence or death, you are a terrorist.

Þetta er fjögurra þrepa lýsing á því hvernig lýðræði getur smám saman lekið úr höndum okkar.

• Fyrst með því að takmarka frelsi andstæðingsins.
• Svo með því að festast í hugmyndafræðilegri blindni.
• Því næst með því að kalla eftir refsingu ríkisvaldsins.
• Og að lokum með því að réttlæta ofbeldi.

Leiðin frá umræðu til kúgunar er ekki löng – hún byrjar á því að þagga niður.

Tvöfeldnin afhjúpast

Önnur mynd tengir þetta beint við samtímann:

„Insanity: Thinking it’s wrong to lose your job because of what you said, but what you said was Charlie should lose his life for what he said.“

Þetta er nákvæmlega framhald af því sem Rowling varar við. Þegar frelsi er ekki lengur jafnt, heldur aðeins ætlað sumum, birtist siðferðileg mótsögn:

• Þeir sem núna kvarta hástöfum yfir því að missa starfið sitt vegna eigin orða – eru sömu raddirnar og fögnuðu því að Charlie hafi misst lífið fyrir sín orð.
• Sömu aðilar og andstæðingar Charlie kalla þetta „ógn við frelsið“ þegar þeir sjálfir verða að taka ábyrgð á eigin orðum. En þegar hann er myrtur fyrir sín orð, þá er það talið réttlæting.
• Getur siðferðisleg tvöfeldni orðið sýnilegri? Þetta er ekki lengur umræða um tjáningarfrelsi – þetta er hræsni og mannvonska af verstu sort.

Þarna birtist siðferðilegt gjaldþrot: umburðarlyndi er orðið valkvætt, réttlæti að vopni, og hatrið dulbúið sem siðferðileg reisn.

Þögnin sem vopn

Það sem ætti að vera samræða um hugmyndir hefur breyst í baráttu þar sem markmiðið er ekki lengur að sannfæra með rökum, heldur að þagga niður andstæðinginn og fagna falli hans.

Þegar samfélag réttlætir þöggun er næsta skref refsivæðing. Þegar það verður að vana að sjá andstæðinginn sem „hættulegan“ eða „ómannlegan“, þá er stutt í að réttlæta ofbeldi. Þetta er ekki ímyndað hættusvið – þetta er að gerast.

Lokaorð

Lýðræði lifir ekki af ef það er aðeins ætlað vinum okkar. Það lifir aðeins ef við verjum frelsi þeirra sem við þolum síst.

Ef við gerum það ekki, þá erum við ekki að tala um lýðræði heldur rétttrúnað – þar sem þögnin verður að lögum og frelsið að glæp.

Spurningin er einföld: höfum við hugrekkið til að standa vörð um frelsi allra, líka þeirra sem við erum ósammála?

Tíminn til að svara er ekki einhvern tíma í framtíðinni – hann er hér og nú.