Þegar biskup boðar annan guð – Áminning til Þjóðkirkjunnar

Biskup Íslands hefur kynnt nýja handbók þar sem Guð er kvengerður, talað er um „öll kyn“ og óður til Allah birtur á arabísku í sálmabók kirkjunnar. Þetta eru ekki saklausar breytingar, heldur róttæk afneitun á kristinni arfleifð, ritningunni og þeirri trú sem hefur mótað íslenskt samfélag í meira en þúsund ár.

Guð er hvorki karl né kona í mannlegum skilningi, en Guð hefur opinberað sig á tiltekinn hátt í ritningunni. Jesús kom í líkama karls. Guð er kallaður faðir, ekki móðir. Slík orð eru ekki tilviljun heldur kenningarleg sannfæring sem hefur staðist tímans tönn og veitt trúföstum von, skýrleika og sjálfsmynd í gegnum aldirnar. Að breyta því til að falla að tískustraumi kynjapólitískrar hugmyndafræði er ekki framþróun, heldur sjálfhverf uppreisn gegn heilagri arfleifð sem hefur staðið af sér heimsveldi, styrjaldir og byltingar. Það er hrokafull vanvirðing að setja sig á það háan hest og endurskilgreina kristna trú út frá eigin tímabundnum réttlætiskenndum, sérstaklega þegar hún sjálf er aðeins brotabrot í samhengi þeirrar djúpu og víðfeðmu reynslu sem kristin trú hefur verið undirstaða siðmenningar, samfélaga og siðferðilegrar sjálfsmyndar Vesturlanda. Slíkt er ekki hugrekki. Það er afneitun klædd í orðskrúð mennskrar dýrðar, þegar það sem raunverulega er þörf á, er auðmýkt gagnvart heilögum sannleika og virðing fyrir því sem Guð hefur opinberað.

Þá er rétt að minna á að hlutverk biskups er að boða orð Guðs af trúmennsku, ekki að móta það eftir eigin reynsluheimi eða persónulegum aðstæðum. Að eiga transbarn er mannleg og djúpstæð lífsreynsla sem krefst umhyggju, hlýju og bænagangs, en hún má aldrei verða grundvöllur þess að sníða kenningar kirkjunnar eftir eigin vilja eða breyta guðsmyndinni út frá tilfinningalegum tengslum. Trú byggir á opinberun – ekki á skynjun, ekki á tíðaranda. Samkennd er ekki boðvald yfir sannleikanum, og persónuleg tengsl mega aldrei vega þyngra en heilög ritning. Biskup Íslands verður að sýna trúnni virðingu með því að varðveita hana, ekki að umbreyta henni í eigin mynd. Að rugla saman kærleika og kenningarlegri afneitun er að villast frá köllun embættisins.

Og hvað gerir óður til Allah í sálmabók Þjóðkirkjunnar? Trú múslima hafnar guðdómi Krists, þrenningunni og krossfestingunni og dregur þannig í efa sjálfan kjarna kristinnar trúar. Að setja slíkt í kristna helgibók er ekki virðing heldur sjálfsafneitun. Þetta er ekki sameining, þetta er trúarlegt undanhald, þar sem kirkjan gengur frá eigin játningu til að þóknast fjölmenningarlegum þrýstingi.

Kirkjan lifði af Rómarveldi. Hún lifði af lýðveldi, einveldi og tækniöld. En hún mun ekki lifa af ef hún, með biskup sinn í fararbroddi, afneitar eigin grunni, kennslu Krists og sannindum ritningarinnar í skiptum fyrir hylli samtímans hjá litlum hópi. Slíkt er ekki merki um nútímavæðingu, heldur undanhald og vanvirðingu við helgan boðskap. Biskup Íslands ber ekki eingöngu ábyrgð gagnvart samtímanum, heldur einnig gagnvart Guði og hinum heilögu játningum kirkjunnar. Að sýna trúnni virðingu þýðir ekki að endurskrifa hana heldur að varðveita hana af trúmennsku. Að hlýða, ekki að breyta. Að standa vörð, ekki að víkja undan. Þegar kirkjan gleymir hverrar trúar hún er, þá slokknar ljós hennar og eftir stendur skugginn einn.

Biskup Íslands ætti að staldra við þessi orð postulans:

„Leita ég nú hylli manna eða Guðs? Eða er ég að þóknast mönnum? Ef ég væri enn að reyna að þóknast mönnum, væri ég ekki þjónn Krists.“ (Galatabréfið 1:10)

Varar við boðun villutrúar biskups

Þetta eru bara karlar í kjólum!

Af hverju hæðist vestræn menning að eigin rótum, og hvað tekur við ef við höfum þær ekki lengur?

Í gær rakst ég á athugasemd á Facebook þar sem mynd af kardínálum í skrúðgöngu, í aðdraganda páfakjörs, var gerð að háðung. Þar stóð meðal annars:

„Þetta er fáránlegt dæmi – að hjörð af gömlum körlum, klæddum í pell og purpura, skuli loka sig inni og velja helsta trúarleiðtoga heimsins.“
Heimild

Þessi athugasemd er lýsandi dæmi um þann sjálfshaturstón sem tröllríður vestrænum samfélögum í dag, þar sem fólk keppist við að niðurlægja eigin menningararf, skammast sín fyrir kristna siðmenningu og gera gys að þeim táknum sem héldu uppi heilli heimsálfu í þúsundir ára.

En það er sérkennilegt, og reyndar afar hrokafullt, að við, sem lifum á örlitlu andartaki í mannkynssögunni, teljum okkur skyndilega vita best hvernig samfélag eigi að vera. Mannkynið hefur lifað í um 300.000 ár. Vestræn siðmenning í sinni kristnu mynd hefur haldist stöðug í að minnsta kosti 1.500 ár. Það er ótrúlegt traust sem sumir virðast leggja á eigin skammtímahugsun, en jafnframt lítil virðing fyrir því sem lifði og hélt heilu heimsálfunum saman í árhundruð.

Sagan sýnir hvað gerist þegar samfélög rífa niður siðferðilegar undirstöður sínar án þess að setja eitthvað stöðugt í staðinn:

• Eftir fall Rómaveldis stóð kirkjan eftir sem eina stofnunin sem hélt Evrópu saman.

• Í Frönsku byltingunni útskúfuðu menn kirkjuna – og svöruðu því með aftökum og ógnarstjórn.

• Í Sovétríkjunum var trúin bönnuð – með niðurbrjótandi afleiðingum sem við sjáum enn í dag.

„Því ef undirstöður eru rifnar niður, hvað getur hinn réttláti þá gert?“
– Sálmur 11:3

Þetta eru ekki bara karlar í kjólum. Þetta eru tákn, hefðir og menning sem eiga meira skilið en kaldhæðni. Þetta eru leifar af röð, samhengi og siðferði sem haldið hefur uppi heilli heimsálfu. Að gera grín að því og í leiðinni upphefja ekkert í staðinn, er ekki merki um upplýsta framtíðarsýn, heldur menningarlega minnimáttarkennd.

Ef þessi „hjörð af gömlum körlum“ sem fólk hefur uppi háð um, á ekki lengur að gegna hlutverki siðferðilegs leiðarljóss, hvað tekur þá við?
Er það:
– Innihaldslaus gildi stórfyrirtækja og alþjóðastofnana sem snúast um valda- og arðrán?
– Islam, sem krefst algerrar undirgefni og leggur blátt bann við gagnrýni?
– Yfirborðslegar „samstöðuherferðir“ á Instagram og TikTok sem endurspeglast í regnbogafána og trending hashtags?
– Pólitísk rétttrúnaður sem breytist eins og veðrið og refsar öllum sem stíga út fyrir rammann?

Það er auðvelt að hæðast að því sem er göfugt, gamalt og kunnugt.
Mun erfiðara, en mikilvægara, er að spyrja sig:

- Af hverju lifði þetta svona lengi?
- Hverju hélt þetta uppi?
Og hvað gerist ef við hendum því öllu, án þess að vita hvað kemur næst?