Evrópa og ósýnilegi óvinurinn: Klofningur, vantraust og sjálfseyðingarmenning

Á meðan Evrópa heldur áfram að beina sjónum sínum að ytri ógnum, tala um Rússland, Kína og loftslagsvá — þá horfir hún framhjá því sem raunverulega grafa undan framtíð hennar: óvininum sem ekki ber vopn, heldur étur samfélög hennar innan frá.

Þetta er ekki óvinur sem stendur við landamæri, heldur sá sem grefur undan samhengi, trausti og sjálfsmynd Evrópu sjálfrar.

1. Þvinguð samstaða um innflytjendamál: Þegar fullveldi er sektuð

Evrópa er klofin í grundvallarspurningu: Á hún að verja menningu sína og sjálfsmynd eða verða land án landamæra?

Í stað þess að leyfa þjóðum að taka ákvarðanir byggðar á sögu, menningu og getu, samþykkti Evrópusambandið árið 2023 nýjan innflytjendasáttmála. Samkvæmt honum verða aðildarríki annaðhvort að taka við tilteknum fjölda hælisleitenda eða greiða 20.000 evrur í sekt fyrir hvern einstakling sem þau neita að taka við.

Þetta er ekki samstaða, þetta eru fjárhagslegar þvinganir!

Lönd eins og Ungverjaland og Pólland kalla þetta skýrt því sem það er: tilraun til að knésetja þjóðríki sem vilja verja sjálfstæði sitt og samfélagsgerð. En hluti diplómata í Vestur-Evrópa fagna þessu sem framþróun og siðferðilega skyldu.

Niðurstaðan? Djúpstætt traustrof. Þjóðríki sem áður vildu vinna saman í sameiginlegum tilgangi sjá nú í ESB valdastofnun sem gengur gegn eigin vilja, menningu og framtíðarsýn.

2. Menningarlegt sundurlyndi: Gildi sem skarast – og gufa upp

Fjölmenningarstefna síðustu áratuga hefur breytt stórborgum Evrópu en ekki sameinað íbúa þeirra. Í hverfum allt frá Brussel til Malmö hefur myndast samliggjandi samfélög sem deila hvorki gildum né tungumáli.

Margir nýir íbúar hafna vestrænum gildum eins og jafnrétti kynjanna, tjáningarfrelsi og veraldlegri menningu. Þeir byggja upp sín eigin samfélög innan samfélagsins, oft með óformlegum lagareglum, trúarlegum hefðum og menningarlegri sérstöðu sem hafnar aðlögun.

Samhliða þessu ríkir þöggun og ótti í meirihlutasamfélaginu, þar sem gagnrýni á þróunina er stimpluð sem fordómar eða öfgar. Gremjan beinist sífellt meira að stjórnmálaöflum sem hafa hvatt til opinnar innflytjendastefnu og sú gremja hefur fært sífellt fleiri til að kjósa flokka sem vilja vernda Evrópu.

Menningarlegt klof er ekki ímyndað, það er mælanlegt í aukinni glæpatíðní, skólaárangri, atvinnuþátttöku og félagslegri aðskilnun. En enn er það tabu að nefna það á nafn!

3. Efnahagslegt ósamræmi: Evran heldur saman því sem hagkerfi sundrar

Evran hefur tryggt Þýskalandi og norðurlöndum útflutningsdrifinn stöðugleika, en hefur um leið fest suðurríki Evrópu í skuldafjötrum og atvinnuleysi.

Ungt fólk flýr frá Spáni, Grikklandi og Ítalíu norður á bóginn í leit að framtíð, sem skilur eftir sig lönd með hnignandi lýðfræði, tapað traust og örvæntingu.

Norðurlönd dragast inn í ábyrgðarlausan skuldaklúbb, á meðan suðurríki telja sig svikin af valdasamsteypu í Brussel.

Átökin um fjárlagapakka, skuldatryggingar og sameiginlegan efnahag birtast sífellt í formi nýrrar kreppu sem enginn þorir að nefna með nafni.

Evran, sameiginleg mynt án sameiginlegs fjármálavalds er orðin að spennugjafa, ekki samheldniskrafti.

4. Pólitískt stefnuleysi: Þegar kerfið heldur áfram – en enginn veit hvert

Evrópa er í dag knúin áfram af skrifræði, styrkjapökkum og tilskipunum, en skortir leiðtoga, gildi og sameiginlega framtíðarsýn.

ESB talar um græn umskipti, stafræna nýsköpun og samstöðu en getur ekki einu sinni svarað því hver á að verja landamærin, hver ber ábyrgð á innflytjendamálum eða hvað „evrópsk menning“ á að þýða árið 2026.

Þjóðríki sem vilja standa gegn þessari þróun eru stimpluð sem „óevrópsk“, en ef Evrópa útilokar öll ríki sem vilja verja eigin menningu, gildismat og samfélagsgerð – hvað stendur þá eftir annað en stjórnlaus samvinna án samhengis?

Niðurstaða: Evrópa er ekki undir árás en hún er að glata sjálfri sér

Óvinurinn stendur ekki við landamærin. Hann er ekki í Moskvu, Teheran eða Peking.
Hann er í háskólum, í stofnunum, í miðlægu bákni sem hefur glatað tengslum við fólkið, menningu, sjálfsmynd og sameiginleg gildi.

Ef Evrópa stendur ekki fyrir sjálfri sér – hvað stendur þá eftir þegar raunveruleg ógn ber að garði?